مدرسه اسلامی هنر
الهیات هنر
2383-1227
1396
9
2018
12
22
نبوغ و نقش آن در اندیشهی آرتور شوپنهاور
5
30
FA
علی
سلمانی
استادیار فلسفه هنر دانشگاه بوعلی سینا
alisalmani1358@gmail.com
سامان
امجدی
کارشناسی ارشد فلسفه هنر دانشگاه بوعلی سینا
saman@gmail.com
نبوغ در زیباشناسی مدرن، از جایگاه بسیار ویژهای برخوردار است. اگرچه این مفهوم در ابتدا از دلالت معنایی بسیار گستردهای برخوردار بوده است، اما معنای آن در قرن هفدهم و هجدهم محدود میشود و تا اندازهی زیادی منحصر به مباحث زیباشناختی میگردد. غالب متفکرانی که در نظام زیباشناختی خود به این مفهوم پرداختهاند آن را قریحهی ابداعی می دانند که منجر به خلق اثر هنری جدید می گردد. نبوغ یک مفهوم کلیدی در فلسفهی شوپنهاور است. او بعد از اینکه شرارت عالم را اثبات مینماید و راه نجات را اعراض از اراده معرفی میکند، یکی از روشهای این اعراض را نبوغ و محصول استثنایی آن یعنی هنر، میداند. تبیین جایگاه نبوغ در نظام فلسفی شوپنهاور مسالهی اصلی این نوشتار است. در ذیل همین عنوان تلاش میشود تا به این سوال پاسخ داده شود که معنای مورد نظر شوپنهاور از نبوغ و تفاوت آن با معانی شناخته شده چیست؟ به نظر میرسد که شوپنهاور در مقایسه با اندیشمندان دیگر معنای گسترده تری به نبوغ حمل مینماید و در پرتو همین امر کارکردهای ذوق (یا همان قوهی داوری) را نیز به آن نسبت میدهد. همین امر حاکی از آن است که از نظر شوپنهاور داوری اثر نیز مستلزم ابداع است و از همین روی باید به نبوغ واگذار گردد. نبوغ قوهای طبیعی، غیر قابل آموزش و در مقابل عقل است.
شوپنهاور,نبوغ,ارده,هنر
https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_33833.html
https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_33833_3a2e7cc35d897edb35476977dc6abb64.pdf
مدرسه اسلامی هنر
الهیات هنر
2383-1227
1396
9
2018
12
22
نمادهای عرفانی در نگارههای بهشت معراجنامه میرحیدر(براساس آیات قرآن و اندیشههای اسلامی)
31
60
FA
مهدی
محمدزاده
دانشیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز
m.mohammadzadeh@tabriziau.ac.ir
رحیم
چرخی
مربی دانشگاه هنر تبریز
r.charkhi@tabriziau.ac.ir
زهرا
یاری
کارشناسی ارشد دانشگاه هنرهای اسلامی تبریز
yari.zara@gmail.com
ولی
جوادی آذر
مربی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
javadiazar@tabriziau.ac.ir
توصیف بهشت، در قرآن و روایات اسلامی به تفصیل بیان شده است. نقاشی اسلامی نیز بنا به ضرورت نسخ مصور، به تصویرگری این موضوع توجه نموده است. یکی از نسخی که موضوع بهشت به صورت گسترده در آن تصویرسازی شده است نسخۀ مصور معراجنامۀ میرحیدر میباشد که به توصیف روایی معراج پیامبر (ع) پرداخته است. با توجه به ماهیت معنوی موضوع معراج از یک سو و بافتار عرفانی عصر تیموری از سوی دیگر، نگارگران این نسخه به دفعات از نمادهای عرفانی در تصویرگری آن بهره بردهاند.<br /> هدف: دستیابی به نحوۀ ترجمان بصری بهشت و روایتهای قرآنی آن توسط نقاشان دورۀ تیموری است.<br /> پژوهش حاضر میکوشد ضمن شناسایی و مطالعۀ نمادهای عرفانی این نگارهها با روش توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی 6 نگارۀ بهشتی از نسخۀ مذکور بپردازد که به روش کتابخانهای به دست آمدهاند.<br /> سوال پژوهش این است؛ مصوران این نسخه از کدام نمادهای عرفانی در بیان تصویری بهشت بهره گرفتهاند؟ <br /> نتایج نشان میدهد: نگارگران علاوه بر مصور نمودن داستان؛ به بیان مفاهیم نمادین مورد نظر خود پرداختهاند،این بیان تصویری برگرفته از دیدگاه عارفانۀ مصوراین نگارهها میباشد،از جمله مفاهیمی همچون:محراب، تاج، نهرها و... تااز معنای ظاهری که بیانگر داستان است، به معنای باطنی که همان معارف آموزههای دینی است رهنمون شوند.
تصویرگری بهشت,توصیف بهشت,معراجنامه میرحیدر,نمادهای عرفانی
https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_33834.html
https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_33834_87da2af66aa3103bced11fa25b6a5265.pdf
مدرسه اسلامی هنر
الهیات هنر
2383-1227
1396
9
2018
12
22
بازسازی معماری بهشت با تکیه بر آیات و روایات
61
88
FA
محمد جواد
سعیدی زاده
دانشجوی دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب، رشته حکمت هنر دینی
m.j.saeidizade@gmail.com
بر اساس آموزههای قرآن کریم انسان از جسم و روح ترکیب یافته و پس از مرگ و برپایی قیامت نیز به حیات خود ادامه خواهد داد. بهشت و دوزخ دو جایگاهی هستند که برای زندگی ابدی انسان در نظر گرفته شدهاند. پرسش این نوشتار آن است که با توجه به این نوع از حیات انسان، بناهای بهشتی چگونه است؟ هدف از این پژوهش آن است که با تکیه بر آیات و روایات، و در حد امکان، به ترسیم و تبیینی دقیق از معماری بهشت دست یابد که این خود میتواند الگویی الهامبخش برای باغهای ایرانی گردد. روش تحقیق این نوشتار توصیفی ـ تحلیلی است و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای است. نتیجهی این بررسی چنین نشان میدهد که بهشت به صورت باغهای متعددی است که میتوان ویژگیهای معماری آن را با توجه به خواستها و نیازهای انسان از یک سو و ظرفیتهای محیطی بهشت از دیگر سوی به دست آورد.
"معماری","بهشت","معماریِ بهشت"," آیات و روایات"
https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_33835.html
https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_33835_f1f1cc575bd57a35c584fa5bada0c5ef.pdf
مدرسه اسلامی هنر
الهیات هنر
2383-1227
1396
9
2018
12
22
نقش اجتماعی و سیاسی هنر در مدینه فاضله فارابی با توجه به مفهوم سعادت
89
108
FA
سمیه
جلالیان
کارشناسی ارشد دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس تهران
neda_jalalian@yahoo.com
مهدی
کشاورز افشار
استادیار دانشگاه تربیت مدرس تهران
mehdi.k.afshar@gmail.com
سعادت کلید واژه اندیشه سیاسی و اجتماعی فارابی و به طور کلی اندیشه مشاء است. او از سویی هدف از سیاست و اجتماع را رساندن انسان به سعادت می داند. به زعم ولی این هدف تنها در مدینه فاضله و ریاست نبی(یا فیلسوف) امکان پذیر است. از سوی دیگر او غایت هنر را هم رساندن انسان به سعادت معرفی می کند. مسئله این پژوهش بررسی رابطه هنر و اجتماع در اندیشه فارابی با توجه به مفهوم سعادت است. در واقع هدف از این مقاله این است که با توجه به اینکه هدف هنر و سیاست رساندن انسان به سعادت است، نقش سیاسی و اجتماعی هنر در مدینه فاضله فارابی بررسی شود. روش تحقیق به لحاظِ هدف بنیادی و به لحاظِ ماهیت و روش توصیقی-تحلیلی است. روش گردآوریِ اطلاعات به صورت کتابخانه ایست. نتایج نشان می دهد که فارابی از سعادت در اجتماع، سعادت اخروی و سعادتی که حاصل از معرفت است، سخن می گوید. معلم ثانی همچنین شرایطی را برای دستیابی به سعادت مطرح می کند، ازجمله: کمال معرفت نظری وعملی ، از بین رفتن زشتی ها و پلیدیها و ... . فارابی همچنین جایگاه هنرمند را در جامعه بعد از نبی قرار می دهد و او را یکی از بازوان رئیس مدینه برای رسیدن به سعادت می داند. در واقع هنر با فراهم کردن شرایط دستیابی به سعادت در جامعه ، نقش مهمی را در مدینه فاضله و در راستای رساندن جمهور به سعادت به عهده دارد. بنابراین هنر نقش مهمی در عرصه سیاست و اجتماع ایفا می کند.
اندیشه اسلامی,فارابی,سعادت,هنر,جامعه
https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_33836.html
https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_33836_d1f068b7cd12876572028c12ec059fe7.pdf
مدرسه اسلامی هنر
الهیات هنر
2383-1227
1396
9
2018
12
22
تبیین مفهوم انگیزش جهت تحقق فضای حیات طیبه در نظام فطری معمار مسلمان
109
138
FA
نسیم
اشرافی
استادیار گروه معماری، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران
nasim_aiandehnegar@yahoo.com
با توجه به آنکه در روابط کالبد معماری و تعامل آن ها با محیط، نظام عینی کارکرد مناسبی دارد؛ در تعاملی که معمار و مخاطب با اثر معماری برقرار می کنند، نظام فطری او نقش مهمی ایفا می کند و از طرفی مفهوم انگیزش به عنوان معنای اصلی در ساختاراین نظام می تواند معمار مسلمان را جهت خلق فضای حیات طیبه که از منظر قرآن سعادت دنیوی و اخروی انسان را رقم می زند؛ سوق دهد و از آنجا که این حیات با تکیه بر ایمان و عمل صالح محقق می شود، پژوهش حاضر سعی دارد با روش تفسیر موضوعی، علت معرفتی (ایمان) و علت رفتاری(عمل صالح) معمار مسلمان را در چارچوب علل اربعه جهت ایجاد انگیزش نظام فطری او در خلق فضای حیات طیبه با تکیه بر مفاهیم قرآنی مورد بررسی قرار دهد و در این راستا اصول معماری و شهرسازی متناظر با این علل را در نظام فطری معرفی نماید.
انگیزش,نظام فطری,فضای حیات طیبه,علل اربعه
https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_33837.html
https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_33837_b26809749f908340834ed0153a93a91c.pdf
مدرسه اسلامی هنر
الهیات هنر
2383-1227
1396
9
2018
12
22
جستاری در آفات زینتها (با تأکید بر زینتهای محسوس)
139
164
FA
الهه
شاه پسند
استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکدۀ تربیت مدرس قرآن مشهد
shahpasand@quran.ac.ir
سید محمد
مرتضوی
دانشیار گروه معارف دانشگاه فردوسی، مشهد
mortazavi-m@um.ac.ir
زیبایی و زینت در هر دو دستۀ معقول و محسوس، مورد توجه و علاقۀ آدمی است. در عین حال، هر کدام از آنها آسیبهایی دارد که در متون دینی مورد توجه و تحذیر بوده است. این مقاله بعد از بررسی آیات و روایات به این نتیجه رسیده است که مهمترین آسیب زیبایی معقول، تزیین و رهزنی شیطان است. دربارۀ زینتهای محسوس نیز باید توجه داشت که نحوۀ یادکرد زینتها به هنگام تشویق به بهرهگیری از آنها، بیشتر به عنوان نعمتی الهی و موجب توجه به خدا بوده است، حال آنکه به هنگام تحذیر، با قرین شدن به حیات دنیا، به مرتبهای نازل مخصوص شده است که در ورای آن امر والاتری قرار ندارد. آسیبهای مطرح شده برای توجه بیش از اندازه به زینتهای محسوس، نشان دهندۀ دلیل این تحذیرهای موکد و وجه این آزمون است که دوری از یاد خدا، بازداری انسان از امور مهمتر، فریبندگی، اعجاب و بزرگبینی، عصیانپیشگی، اضلال دیگران، و تعقلگریزی از این جملهاند.
زیبایی,زینت معقول,زینت محسوس,تشویق و تحذیر,آفات زینت
https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_33838.html
https://elahiyatehonar.isoa.ir/article_33838_8e9b8e331b8ee03f628aa846630c59cb.pdf