نقد و بررسی آراء سنت‌گرایان پیرامون هنر اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدرسه اسلامی هنر

چکیده

سنّت‌گرایان هنر اسلامی را دارای وحدت و یکپارچگی می‌دانند که عناصر متفاوت و گاه متعارضی از دیگر تمدّن‌ها در آن اقتباس شده، اما از هویت یکسان و متمایزی برخوردار است. هنر اسلامی، علاوه بر این‏که از نبوغ، قابلیت‌های شخصی و مهارت فنّی هنرمند نشأت گرفته است که این امور در میان اقوام متفاوت، ظهورات متفاوتی دارد، همچنین از شناخت عرفانی، متافیزیکی و روح هنرمند سرچشمه گرفته و خلق اثر هنری توسّط هنرمند سنّتی، به ویژه در متعالی‌ترین وجهش - یعنی هنر قدسی - تجلّی‌بخشی حقایق حِکمی و معرفت عرفانی است.
در این مقاله فارغ از حُسن انسجام و پیوستگی فکری ‌سنّت‌گرایان در عرصه دینی و هنری و علاوه بر نظام‌وارگی و جنبه‌های مثبت افکار آنان در عرصه هنر اسلامی، تهافت‌ها و تعارض‌ها در آراء آنان پیرامون هنر اسلامی – هفت مورد - استقصاء و گردآوری شده که بسیاری از آن‌ها تأسیسی است. البته آنان تلاش نموده‌اند تا به بعضی از این اشکالات پاسخ دهند که در این مقاله سعی شده تا مجموعه انتقادات و در بعضی از موارد، پاسخ‌ آن‏ها ذکر شود و داوری گردد.

کلیدواژه‌ها

 
-         آژند، یعقوب.(1385). مکتب نگارگری اصفهان. تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
-         اتینگهاوز، ریچارد و الگ گرابار. (1378). هنر و معماری اسلامی.  ترجمه یعقوب آژند، تهران: انتشارات سمت.
-         اردلان، نادر و لاله بختیار. (1380). حس وحدت، سنت عرفانی در معماری ایرانی. ترجمه حمید شاهرخ. تهران: نشر خاک.
-         استیرلن، هانری. (1377). اصفهان تصویر بهشت. جمشید ارجمند، تهران: نشر فرزان.
-         بورکهارت، تیتوس، (1376)(الف)، ارزش‌های جاویدان  هنر اسلامی، ترجمه سید حسین نصر،  مبانی هنر معنوی،  گردآوری علی تاجدینی، تهران، حوزه هنری، چاپ دوم.
-         ــــ ـــــ ـــــ . (1376)(ب). هنر مقدس. ترجمه جلال ستاری. چاپ دوم، تهران: انتشارات سروش.
-         ـــ ـــ ــــ‌ . (1384). "معانی رمز آینه". ترجمه احمد رضا قائم مقامی. در مجموعه جام نو و می کهن، گردآوری مصطفی دهقان. تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
-         بینای مطلق، محمود. (1385). نظم و راز. تهران: هرمس.
-         بینیون، لورنس و ج.و.س. ویلکینسو و بازیل گری، (1383)، سیر تاریخ نقاشی ایرانی، ترجمه محمد ایرانمنش، چاپ سوم. تهران: امیر کبیر.
-         پاکباز، روئین. (1384). نقاشی ایران. چاپ چهارم، تهران: انتشارات زرین و سیمین.
-         شمیسا، سیروس. (1385). نقد ادبی. ویراست دوم، تهران: نشر میترا.
-         شوئون، فریتهیوف، (1376)، اصول و معیارهای هنر جهانی، ترجمه سید حسین نصر، از مجموعه مبانی هنر معنوی، گردآوری علی‌ تاجدینی. تهران: دفتر مطالعات دینی هنر.
-         کن‌بای، شیلا. (1380). نگارگری ایرانی. ترجمه مهناز شایسته‌فر. تهران: موسسه مطالعات هنر اسلامی.
-         گودرزی، مرتضی (1384). تاریخ نقاشی ایران از آغاز تا عصر حاضر. تهران: سمت.
-         لگنهاوزن، محمد. (1382). "چرا سنّت‌گرا نیستم". از مجموعه خرد جاویدان. گردآوری شهرام یوسفی‌فر. تهران: فرهگستان هنر.
-         لینگز، مارتین، (1382)، راز شکسپیر، ترجمه سودابه فضائلی، تهران: نشره قطره.
-         ــــــــــ، (1383)، عرفان اسلامی چیست؟، ترجمه فروزان راسخی، چاپ دوم، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
-         ملکیان، مصطفی، (1381) راهی به رهایی، تهران: موسسه نگاه معاصر.
-         نجیب اوغلو، گل‌رو، (1379)، هندسه و تزئین در معماری اسلامی، ترجمه مهرداد قیومی بید هندی، تهران: نشر روزنه.
-         نصر، سید حسین، (1375)، هنر و معنویت اسلامی، ترجمه رحیم قاسمیان، تهران، دفتر مطالعات دینی هنر.
-         ـــــــــــ، (1380)" هنر دینی، هنر سنتی، هنر مقدس: تفکراتی و تعاریفی" از مجموعه: راز و رمز هنر دینی، گردآوری مهدی فیروزان، چاپ دوم، تهران، انتشارات سروش.