الهیات هنر
رمان، مواجهه‌ی انسان با انسان؛ تامّلی در چگونگی تاثیر اخلاقی رمان
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای دانشگاه معارف اسلامی
2 گروه روانشناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
چکیده
رمان، گونه‌ای ادبی است که در عین جذابیت و استفاده از تخیّل، به کاوشگری در ظرفیت‌های وجودی انسان می‌پردازد. ویژگی اخیر کاملاً مرتبط با اخلاق است. نوشتن رمانِ اخلاقی امری سفارشی و تصنعی نیست، بلکه نویسندۀ آن باید علاوه بر تسلط بر هنر داستان‌نویسی، آراسته به فضایل نیز باشد. مضاف بر این‌که نمی‌توان تأثیر متقابل اخلاق و رمان را انکار کرد. اخلاق می‌تواند در نگارش رمان نقشی اساسی ایفا کند؛ همان‌گونه که رمان می‌تواند تأثیرهای اخلاقی بر خواننده و حتی نویسنده داشته باشد. تأثیرپذیری خواننده از رمان، مسئلۀ پیچیده‌ای است که با مسائل متعددی مرتبط است؛ از جمله: 1. میزان تناسب و هم‌راستایی خواننده با فضای فکری و القائات رمان و رمان‌نویس؛ 2. میزان توانایی ادبی، اندیشه‌ای و اخلاقی رمان‌نویس؛ 3. صلابت قالب فکری و اخلاقی خواننده یا انعطاف‌پذیری آن. تأثیرپذیری خواننده، به ویژگی‌های رمان، خصوصیاتِ نویسندۀ آن و همچنین اوصاف خودِ خواننده بستگی دارد. با نگاهی دقیق‌تر رمان، خطی ارتباطی برای مواجهۀ خواننده با نویسنده، با تمام خصوصیات و صفات و ابعاد انسانی‌شان است.
کلیدواژه‌ها
)