نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمد جواد سعیدی زاده

دانشجوی دکتری حکمت هنر دینی دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

یکی از موضوعات قابل توجه در تاریخ هنر اسلامی مسئله ی شمایل هاست؛ اما به راستی، اسلام چه دیدگاهی درباره ی آنها دارد؟ تیتوس بورکهارت، اندیشمند سنت گرایی است که در برخی از آثار و نوشته های خود به این موضوع پرداخته است. وی بین شمایل شکنی و منع شمایل نگاری تفکیک نموده، و با استناد به دلایل قرآنی، عرفانی، کلامی و نفس شناسانه اسلام را طرفدار رویکرد دوم می داند. اگرچه برخی از حادثه تاریخی فتح مکه شمایل شکنی را استفاده نموده اند اما بورکهارت، بر خلاف ایشان، عدم شمایل شکنی را استنباط می نماید. حال، پرسش اینجاست که آیا، با این استدلال ها، می توان چنین دیدگاهی را از اسلام برداشت نمود؟ هدف از پژوهش مزبور، درک درستی یا نادرستی استدلال وی در این باره است. بنا به یافته های مقاله، استدلال های وی چه در عرصه ی عدم شمایل شکنی و چه منع شمایل نگاری انسانی خدشه پذیر به نظر می رسد. این نوشتار با روشی توصیفی ـ تحلیلی، و ابزار گردآوری اطلاعات به نحو کتابخانه ای به این موضوع می پردازد.

کلیدواژه‌ها

• "شمایل"
• "شمایل شکنی"
• "منع شمایل نگاری"
• "بورکهارت"