تقنین در حوزه هنر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدرسه اسلامی هنر

چکیده

قانون‌گذاری - وضع قواعد کلی، نوعی و لازم‌الاجرا- از شئون حکمرانی است و حکومت‌ها از این ابزار برای تنظیم روابط اجتماعی و نیز رسیدن به اهداف، مقاصد و «آرمان» خود بهره می‌برند. پرسشی که مطرح می‌گردد آن است که آیا هنر نیز می‌تواند موضوع تقنین و قانون‌گذای قرار بگیرد؟ و اگر جواب هم مثبت باشد این گستره وضع قواعد نوعی تا کجاست؟
در حوزه تقنین هنری باید بپذیریم که اصل بر عدم دخالت دولت در وضع قواعد است مگر اینکه مصلحت این دخالت برای جامعه بیشتر از ضرر عدم ورود حاکمیت در این موضوع باشد همچنان که مقنن باید بپذیرد که حوزه‌های «آزادی» در مقوله هنر باید فراخ‌تر از حوزه‌های کنترل‌شده باشد و این تحدیدهای تقنینی بر هنر نباید به‌گونه‌ای باشد که مصداق این قاعده گردد که «تخصیص اکثر مستهجن است».
در گستره ورود حاکمیت برای تقنین در موضوع هنر نیز باید اصولی موردپذیرش نهادهای مقررات گذاری باشد ازجمله اینکه تقنین هنر باید بیشتر تکیه بر «حمایت» داشته باشد و جنبه‌های حمایتی قانون‌گذاری بسیار پررنگ باشد و نیز اصل «پس کنترلی» در هنر بایستی باعث گردد تا حد ممکن کنترل‌های پیشینی در هنر به حداقل برسد و بر اساس اصل «انعطاف‌پذیری»، حوزه هنر شایسته قوانین سخت و غیرقابل انعطاف نیست. همچنین بر اساس اصل استماع،«مشارکت» اهل هنر در وضع، تفسیر و اجرای قوانین بسیار حیاتی است به‌خصوص در مرحله ابتکار تقنینی که عدم مشارکت هنرمندان می‌تواند قانون مربوطه را با چالش‌هایی مواجه نماید.

کلیدواژه‌ها

  1. مآخذ

    1. احمدی، بابک، حقیقت و زیبایی، نشر مرکز، چاپ اول، 1374
    2. انگ، سوین، تورم تقنینی و کیفیت قانون، مجموعه مقالات گفتارهایی در قانون و قانون‌گذاری، ترجمه حسن وکیلیان، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، چاپ اول،1390
    3. بلخاری قهی، حسن، آشنایی با فلسفه هنر، پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی، چاپ سوم، 1393
    4. پارکر، دویت اچ، مبانی زیباشناسی، ترجمه رحیم سبزان، نشر سبزان، چاپ اول، 1396
    5. حبیب نژاد، سید احمد، شرایط تحدید حقوق و آزادی‌ها با تأکید بر نظم عمومی، فصلنامه علمی پژوهشی حقوق تطبیقی (نامه مفید)، شماره 105، بهار و تابستان 1395
    6. حکمت نیا، محمود، چیستی آفرینش‌های هنری و ادبی و چرایی حمایت حقوق از آن‌ها، مجموعه مقالات همایش ملی فقه هنر، مدرسه اسلامی هنر، چاپ اول،1395
    7. راسخ، محمد، محمدرضا رفیعی، نسبت حکومت با زندگی مطلوب «نگرشی به رویکرد کمال‌گرایی»، فصلنامه حقوق اسلامی،دوره 8، شماره 30، پاییز 1390، 
    8. رحمت‌الهی، حسین، شیرزاد، امید،کمال‌گرایی و بی‌طرفی و آثار آن در ساختار قدرت و حقوق عمومی،نشر مجد ،چاپ اول ،1396
    9. شبیری زنجانی، سید حسن، مطالعه تطبیقی چالش‌های حقوقی حمایت نظام کپی‌رایت از هنرهای معاصر با تأکید بر حقوق ایران و انگلستان، مجموعه مقالات نخستین همایش ملی فقه هنر، مدرسه اسلامی هنر، چاپ اول،1395

    10.قاری سید فاطمی، سید محمد، حقوق بشر در جهان معاصر، شهر دانش، چاپ اول، تهران، 1388

    1. قربان‌نیا، ناصر، تحدید حقوق و آزادی‌ها، فصلنامه فقه و حقوق، شمارۀ 10، سال سوم، پائیز 1385

    12.گراهام، گوردن، فلسفه هنرها، ترجمه مسعود علیا، نشر ققنوس، 1394

    1. موحد، محمدعلی، در هوای حق و عدالت، نشر کارنامه، 1381

    14.هارت، هربرت، مفهوم قانون، ترجمه محمد راسخ، نشر نی، چاپ دوم،1390

    15.هاکسون، جان، جامعه‌شناسی هنر، ترجمه جمال محمدی، نشر نی، چاپ دوم، 1396

    16.هنفلینگ، اسوالد، چیستی هنر، انتشارات هرمس، ترجمه علی رامین، چاپ هشتم، 1393