بازسازی معماری بهشت با تکیه بر آیات و روایات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب، رشته حکمت هنر دینی

چکیده

بر اساس آموزه‌های قرآن کریم انسان از جسم و روح ترکیب یافته و پس از مرگ و برپایی قیامت نیز به حیات خود ادامه خواهد داد. بهشت و دوزخ دو جایگاهی هستند که برای زندگی ابدی انسان در نظر گرفته شده‌اند. پرسش این نوشتار آن است که با توجه به این نوع از حیات انسان، بناهای بهشتی چگونه است؟ هدف از این پژوهش آن است که با تکیه بر آیات و روایات، و در حد امکان، به ترسیم و تبیینی دقیق از معماری بهشت دست یابد که این خود می‌تواند الگویی الهام‌بخش برای باغ‌های ایرانی گردد. روش تحقیق این نوشتار توصیفی ـ تحلیلی است و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای است. نتیجه‌ی این بررسی چنین نشان می‌دهد که بهشت به صورت باغ‌های متعددی است که می‌توان ویژگی‌های معماری آن را با توجه به خواست‌ها و نیازهای انسان از یک سو و ظرفیت‌های محیطی بهشت از دیگر سوی به دست آورد.

کلیدواژه‌ها

منابع
ابن‌بابویه، محمد بن علی، (‎‏‎۱۴۰۰ق)، امالی الصدوق، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات.
ابن‌بابویه، محمد بن علی، (1362)، الخصال، قم، جامعه مدرسین.
ابن‌بابویه، محمد بن علی، (‎‏‎۱۴29ق)، من لایحضره الفقیه، بیروت، الامیرۀ.
افندی، جعفر، (1389)، رساله معماریه: متنی از سده یازدهم هجری، مترجم: مهرداد قیومی بیدهندی، تهران، فرهنگستان هنر.
بحرانى‏، هاشم بن سلیمان، (1416 ق)‏، البرهان فى تفسیر القرآن‏، تحقیق: قسم الدراسات الاسلامیة موسسة البعثة،
تهران‏، بنیاد بعثت‏.
بروکند، ماریان، (1391)، «باغ به‌منزلۀ تصویری از بهشت؛ ارزیابی ربط و نسبت باغ‌های اسلامی به آیات مربوط به بهشت در قرآن»، بیناب، ترجمه محسن کرمی، شماره 22، ص 41ـ52.
پورداود، ابراهیم، (1355)، فرهنگ ایران باستان، تهران، دانشگاه تهران.
جوادی آملی، عبدالله، (1385)، الف، تسنیم: تفسیر قرآن کریم،  قم، مرکز نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله، (1385)، ب، تفسیر موضوعی قرآن کریم: معاد در قرآن، قم، مرکز نشر اسراء.
دیلمى، حسن، ( 1412 ق)، إرشاد القلوب إلى الصواب، قم، شریف رضى.  ‏
شریف رضی، محمد بن حسین، (1383)، نهج‌البلاغه حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام، ترجمه محمد دشتی، بوشهر، موسسه انتشاراتی موعود اسلام.
طباطبایی، سید محمدحسین، ( 1417ق)، المیزان فى تفسیر القرآن‏، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم‏.
طباطبایی، ملک، (1390)، مبانی نظری معماری، تهران، فاطمی.
طبرسى، فضل بن حسن،‏ ( 1372)، مجمع‌البیان فى تفسیر القرآن‏، محمدجواد بلاغى‏، تهران،‏ ناصرخسرو.
علم الهدی، سید مرتضی، ( 1363)، رسالۀ المحکم و المتشابه، قم، دارالشبستری.
فاتح، محمد و داریوش، بابک، (1390)، مبانی نظری معماری،تهران، علم و دانش.
فتال نیشابوری، محمد بن احمد،(۱۳۸۶ق)، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، قم، انتشارات رضی.
کامیاب، حسین، (1389)، «بررسی سلسله‌مراتب بهشت‌های چهارگانه بر اساس قرآن و روایات»، پژوهشنامهعلومومعارفقرآنکریم، شماره 8، ص 75 ـ 92.
کلینی، محمد بن یعقوب، (1362)، الکافی، تهران، دار الکتب الإسـلامیة.
مشهدی، محمد بن محمدرضا، (1368)، کنزالدقائق و بحرالغرائب، تحقیق حسین درگاهی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى‏.
مصطفوی، حسن، (1430 ق)‏، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، بیروت ـ لندن ـ قاهره‏، دار الکتب العلمیة ـ مرکز نشر آثار علامه مصطفوی‏.
مجلسی، محمدتقی، (1377ق )، بحار الانوارالجامعۀ لدرر اخبار الائمۀ الاطهار، تهران، دارالکتب الاسلامیه‏.
مجلسی، محمدتقی، (1368)، مجموعه رسائل اعتقادی، تحقیق سید مهدی رجائی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
معین، محمد، (1360)، فرهنگ فارسی، تهران، امیرکبیر.
میر ممتاز، مهدی و میر ممتاز، اکرم السادات و قلی پور، فاطمه، (1390)، «معماری بهشت و معماری باغ ایرانی»  (ترجمان معمارانه باغ با الهام از آیات بهشت در قرآن کریم)، جستارهایشهرسازی، شماره 35، ص 30 ـ 37.
یوسف موسی، حسین و صعیدی، عبدالفتاح، (1404 ق)، الافصاح فی فقه اللغه، قم، مکتب اعلام اسلامی.