نقش اجتماعی و سیاسی هنر در مدینه فاضله فارابی با توجه به مفهوم سعادت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس تهران

2 استادیار دانشگاه تربیت مدرس تهران

چکیده

سعادت کلید واژه اندیشه سیاسی و اجتماعی فارابی و به طور کلی اندیشه مشاء است. او از سویی هدف از سیاست و اجتماع را رساندن انسان به سعادت می داند. به زعم ولی این هدف تنها در مدینه فاضله و ریاست نبی(یا فیلسوف) امکان پذیر است. از سوی دیگر او غایت هنر را هم رساندن انسان به سعادت معرفی می کند. مسئله این پژوهش بررسی رابطه هنر و اجتماع در اندیشه فارابی با توجه به مفهوم سعادت است. در واقع هدف از این مقاله این است که با توجه به اینکه هدف هنر و سیاست رساندن انسان به سعادت است، نقش سیاسی و اجتماعی هنر در مدینه فاضله فارابی بررسی شود. روش تحقیق به لحاظِ هدف بنیادی و به لحاظِ ماهیت و روش توصیقی-تحلیلی است. روش گردآوریِ اطلاعات به صورت کتابخانه ایست. نتایج نشان می دهد که فارابی از سعادت در اجتماع، سعادت اخروی و سعادتی که حاصل از معرفت است، سخن می گوید. معلم ثانی همچنین شرایطی را برای دستیابی به سعادت مطرح می کند، ازجمله: کمال معرفت نظری وعملی ، از بین رفتن زشتی ها و پلیدیها و ... . فارابی همچنین جایگاه هنرمند را در جامعه بعد از نبی قرار می دهد و او را یکی از بازوان رئیس مدینه برای رسیدن به سعادت می داند. در واقع هنر با فراهم کردن شرایط دستیابی به سعادت در جامعه ، نقش مهمی را در مدینه فاضله و در راستای رساندن جمهور به سعادت به عهده دارد. بنابراین هنر نقش مهمی در عرصه سیاست و اجتماع ایفا می کند.

کلیدواژه‌ها

  1. منابع:

    1. اکبریان، رضا،1388، معانی عقل در فلسفه فارابی، شناخت، شماره 60: 84-53.
    2. بلخاری قهی، حسن، 1393، در باب نظریه محاکات، تهران: انتشارات هرمس.
    3. داوری اردکانی، رضا، 1389، فارابی، فیلسوف فرهنگ، تهران: سخن.
    4. دهخدا، 1377، لغت‌نامه، زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
    5. زرقانی، سید مهدی،1390، بوطیقای کلاسیک بررسی تحلیلی انتقادی نظریه شعر در منابع فلسفی، تهران: سخن.
    6. فارابی، ابونصر، 1401، اندیشه‌های اهل مدینه فاضله، ترجمه و تحشیه سید جعفر سجادی، تهران: کتابخانه طهوری.
    7. فارابی، ابونصر، 1387، رسائل فلسفی، ترجمه سعید رحیمیان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    8. فارابی، ابونصر، (1389 الف)، سیاست مدنیه، ترجمه حسن ملکشاهی، تهران: سروش.
    9. فارابی، ابونصر، (1389 ب)، احصاء العلوم، ترجمه حسین خدیو جم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    10. فارابی، ابونصر، 1388، فصول المنتزعه، ترجمه حسن ملکشاهی، تهران: سروش.
    11. فارابی، ابونصر، 1390، فارابی و راه سعادت، به کوشش حسن قاسم پور، تهران: انتشارات بنیاد حکمت علمی صدرا.
    12. فارابی، ابونصر، 1393، موسیقی کبیر، ترجمه آذرتاش آذرنوش، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    13. فارابی، ابونصر، 1408، المنطقیات، ج 8، تحقیق محمد تقی دانش‌پژوه، قم: انتشارات آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی.
    14. فارابی، ابونصر، 1358، سیاست مدنیه، ترجمه سید جعفر سجادی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    15. فارابی، ابونصر، 1384، سعادت از نگاه فارابی، ترجمه علی‌اکبر جابری مقدم، قم: انتشارات دار الهدی.
    16. فارابی، ابونصر، 1991، المله و نصوص الاخری، بیروت: دارالمشرق.
    17. فارابی، ابونصر، 1995، آراء اهل مدینه الفاضله و مضاداتها، بیروت: دار و مکتبه الهلال.
    18. مفتونی، نادیا، 1393، فارابی و فلسفه هنر دینی، تهران: سروش.
    19. مفتونی، نادیا، 1390، اخلاق هنر از نگاه فارابی، تهران: انتشارات بنیاد سینمایی فارابی.
    20. موسوی گیلانی، سید رضی، 1390، درآمدی بر روش‌شناسی هنر اسلامی، قم: نشر ادیان، مدرسه اسلامی هنر.
    21. یوسفی راد، مرتضی، 1387، مفهوم شناسی فلسفه سیاسی مشاء، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.