زیبایی‌شناسی استعاره‌های مفهومی در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشکده ادیان - دانشگاه ادیان و مذاهب قم

چکیده

پژوهشگران قرآنی در سده‌های پس از عصر نزول قرآن، همواره در تلاش برای تبیین وجوه زیبایی‌شناسی آیات قرآن کریم بوده‌اند. یکی از ابزار زیبایی‌آفرینی در قرآن، استعاره‌ است که در علم بلاغت و بیان، دامنه‌ی بررسی‌های گسترده‌ای را پیرامون آن می‌توان یافت. تمرکز این بررسی‌ها، بر وجوه لفظی زیبایی‌آفرینی استعاره بوده است. با ظهور علوم شناختی و نظریه‌ی استعاره‌های مفهومی، مطالعات گسترده‌ای پیرامون تمایز این استعاره‌ها با استعاره‌های سنتی شکل گرفت و پژوهشگران علوم شناختی، دست به بازخوانی متون مختلف در پرتو این نظریه زدند.
در این پژوهش که گردآوری اطلاعات آن به صورت کتابخانه‌ای بوده و به روش توصیفی تحلیلی و با تجزیه و تحلیل کیفی انجام شده است، با مفروض گرفتن این نکته که آیات قرآن، شامل استعاره‌های مفهومی هستند،‌ به دنبال نشان دادن این مطلب هستیم که استعاره‌های مفهومی قرآن کریم علاوه بر حیثیت شناختی، دارای وجه زیبایی‌شناختی نیز می‌باشند. بنابراین علاوه بر لفظ قرآن، فضاهای مفهومی آن نیز که مبتنی بر استعاره‌ها شکل گرفته‌اند را می‌توان واجد حیثیت زیبایی‌شناسانه دانست. در نهایت، تصویرسازی آیات قرآن کریم را به عنوان تبیینی برای سازکار این ویژگی فضاهای مفهومی قرآن کریم معرفی می‌نماییم.

کلیدواژه‌ها