الهیات هنر
نقش تکنولوژی در ارتباط انسان با طبیعت در نگرش اسلامی (نمونه موردی: خانه‌های سنتی ایران)
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 معماری،دانشکده هنر اسلامی تبریز
2 آذربایجان شرقی - تبریز -دانشگاه هنر اسلامی تبریز
چکیده
چرایی و چگونگی هم نشینی انسان - طبیعت، شیوه زندگی انسان و قاعدتا معماری را متاثر از خویش می‌سازد. این همنشینی در طول دوران‌ها از طرق مختلف و غالبا از طریق تکنولوژی میسر بوده‌است. دین مبین اسلام نیز در مسیر دستیابی انسان به کیفیتی والا در زندگی اصول ویژه‌ای در قالب رویکرد تسخیری را در رابطه انسان – طبیعت معین ساخته‌است. پرسش اصلی پژوهش این است که نقش تکنولوژی در ارتباط انسان با طبیعت در نگرش اسلامی چیست ؟ و خانه‌های سنتی ایران تا چه اندازه بر این اصول مطابقت دارند ؟ دراین راستا درگام اول به‌روش تحلیلی-توصیفی، تعریف تکنولوژی و جایگاه آن در نگرش اسلامی به شکل‌گیری مدلی در خصوص پرسش اول انجامیده‌است. نتایج حاکی از آن است که انسان در دو سطح ابزارسازی اولیه و ثانویه به واسطه تکنولوژی درساختار نگرش تسخیری اسلامی به بهره‌برداری از طبیعت می‌پردازد که در ابزار سازی اولیه در نظام درونی و فاعلی، در سایه خود‌باوری و خداباوری، در ساختاری در طبیعت و با طبیعت، به شناخت، حفظ، تکریم و عمران طبیعت می‌پردازد. در ابزارسازی ثانویه در نظام غایی ، در سایه معادباوری وساختاری بر طبیعت، بستر تکاملی خویش را فراهم می‌کند. بررسی خانه‌های سنتی ایران نیز حاکی از اینست که درسطح ابزار سازی اولیه ماده مورد نیاز با شناخت، حفظ و تکریم بستر در ساختاری قناعتی از طبیعت جداشده و درسطح ابزار سازی ثانویه ابتدا در قالب معماری با هدف آباد‌سازی دوباره به طبیعت می‌پیوندد و سپس در سایه فطرت کمال‌جوی انسان به بستری تکاملی برای او مبدل می‌گردد.
کلیدواژه‌ها
)