نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مهدی داودآبادی فراهانی

دانشکده دین و رسانه دانشگاه صدا و سیما

چکیده

این پژوهش از روش پدیدارشناسی استفاده نموده و با تفاوت گذاشتن بین مفهوم تراژدی و امر تراژیک، بر آن است تا از فاجعه کربلا خوانشی تراژیک ارائه نماید. از این رو به هدف معنا بخشیدن به این حوزه خاص از تجربه اجتماعی با چشم‌اندازی تراژیک به واقعه عاشورا نگریسته و در صدد پاسخ‌گویی به این پرسش اساسی بر آمده است: تلقی ماجرای کربلا به مثابه امر‌تراژیک چه تفاوتی با سوگ‌انگاری این واقعه دارد؟ بر اساس یافته‌های پژوهش، سوگ-انگاری واقعه کربلا نمی‌تواند حقیقت راستین این رویداد عظیم را متجلی ساخته، آن را به عنوان فرهنگی پویا به جهان بشناساند. در حالیکه مولفه‌های «امرتراژیک»، چون آگاهی، ضرورت و حتمیت، رنج وجودی، ابتلا و مرگ والا به خوبی در واقعه عاشورا قابل تحلیل هستند. این مولفه‌ها باعث شده تا درک وجوه تراژیک این رخداد عظیم، از طریق مشارکت در آیین سوگواری، دارای تاثیر تراژیک بوده، به تحقق «امر والا» بینجامد. از این رو همواره رخداد عظیم کربلا دارای پویایی و شورآفرینی بوده، الهام بخش قیام و خیزش اجتماعی است و در دل آن سرزندگی و طراوت نفوس نهفته است. این وجوه با حالت منفعلانه سوگ ناسازگارند.

کلیدواژه‌ها

• عاشورا
• سوگ
• امر تراژیک
• تراژدی