الهیات هنر
نمادهای تصویری «فرّ» در نگاره‌های شاهنامه طهماسبی و اکبر نامه (مطالعه موردی: نگاره بارگاه کیومرث وندامت اکبر در میدان شکار)
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 هنر،دانشکده دین و هنر،دانشگاه ادیان و مذاهب
2 دانشگاه هنر قم
3 فرهنگستان هنر
چکیده
اکبر نامه نخستین تاریخ رسمی دوران سلطنت اکبر که توسط علامی تألیف شده و در زمان او مصور گشته.او اکبر را دارای «فرّ» توصیف کرده. برخی محققان اعتقاد دارند که تصاویر اکبر در نسخ مصور دوره حکومتش متأثر از ادبیات فارسی و دارای ویژگی‌های شاه در سنت ایرانیان است.از اساسی‌ترین این ویژگی«فره»مندی می باشد.از طرفی علاقه گورکانیان به ادب و هنر ایرانی سبب مهاجرت هنرمندان تبریز دوم به هند و تأسیس مکتب گورکانی شد.با توجه به مطالب این سؤالات مطرح: «فره» مندی اکبر در نگاره‌های اکبرنامه چگونه انعکاس یافته؟این ویژگی‌ها متأثر از نگاره‌های شاهنامه طهماسبی؟ این جستار باهدف بررسی ویژگی‌های«فره» مندی شاهان در شاهنامه طهماسبی و اکبر نامه، به‌منظور دستیابی به چگونگی نمودهای تصویری در نگاره‌ها، و میزان اقتباس و تأثیرپذیری تبریز صفوی بر نگارگری گورکانیان هند نوشته‌شده. در این راستا ابتدا به معانی واژه «فر» بر اساس ریشه‌شناسی پرداخته، سپس چگونگی نمود «فره» مندی شاه/شاهان در نگاره‌های شاهنامه طهماسبی و اکبر نامه موردبررسی قرارگرفته.
روش تحقیق بنیادی نظری؛ بر اساس ماهیت توصیفی؛ به لحاظ نحوه پرداختن به مسئله توصیفی-تحلیلی است که به روش کتابخانه‌ای متون و محتوای مطالب گرداوری و بررسی‌شده‌اند. نمونه‌های بررسی محدود به دو نسخه مصور شاهنامه طهماسبی و اکبرنامه و نگاره‌ها در راستای پاسخ به سؤالات تحقیق انتخاب‌شده‌اند. باآنکه شاهنامه طهماسبی بر اساس متن حماسی، و اکبر نامه بر پایه زندگی واقعی به تصویر کشیده اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که «فره» مندی اکبر در اکبرنامه به تأثیر از شاهنامه طهماسبی و متأثر از سنت‌های هنری مکتب تبریز دوم به شکلی نمادین جلوه کرده است.
کلیدواژه‌ها
)